مصوب: 6/12/1353

مقدمه

نظر به‌اينكه احتياج صنايع و تأسيسات ديگر (مانند بيمارستان‌ها و غيره) به استفاده از نيروي برق مطمئن و مداوم، روز افزون بوده و قطع برق ممكن است باعث ايجاد خسارات مالي و خطرات جاني شود، لذا تغييرات و اصلاحات و تعميرات بايد الزاماً بر روي خطوط و تجهيزات برق‌دار عملي گردد. هدف از تدوين اين آيين‌نامه بيان مقررات و شرايطي است كه در صورت پيروي از آن انجام عمليات مربوط به تغيير و تبديل و اصلاح و تعمير بر روي خطوط و تجهيزات برق‌دار توأم با ايمني افراد امكان پذير باشد.

ماده 1: انجام هرگونه تغيير ـ تبديل ـ اصلاح و تعمير بر روي خطوط يا تجهيزات برق‌دار هنگامي مجاز خواهد بود كه آن خطوط و تجهيزات براي انجام كار به‌صورت برق‌دار مناسب باشند.

ماده 2: انجام تغييرات در خطوط و تجهيزات موجود براي مطابقت آنها با مفاد اين آيين‌نامه به‌منظور كار به‌صورت برق‌دار فقط در مواردي لازم خواهد بود كه انجام كارهاي ذكر شده در ماده 1 به‌جز تعميرات، ضروري تشخيص داده شود.

ماده 3: مقررات ذكر شده در آيين‌نامه حداقل شرايط لازم براي تأمين حفاظت و ايمني كار مي‌باشد. لذا ممكن است لازم باشد كاركنان مقررات ديگري را علاوه بر مقررات ذكر شده در اين آيين‌نامه (به‌شرطي كه با آن مغايرت نداشته باشد) جهت تأمين ايمني بيشتر مراعات نمايند.

انجام بازرسي‌ها و آزمون‌هاي اوليه و تعيين شرايط موجود

ماده 4: قبل از انجام هر نوع كار بايد شرايط موجود از طريق انجام بازرسي‌ها يا آزمون‌هاي لازم تعيين گردد. تعيين شرايط موجود ذكر شده در بالا شامل تعيين مشخصات خطوط و تجهيزات برق‌دار ـ وضعيت پايه‌ها ـ محل استقرار مدارها و تجهيزات مربوط به خطوط نيرو و كليه سرويس‌هاي ارتباطات و ساير عوامل مي‌باشد.

ماده 5: خطوط و تجهيزات نيرو تا هنگامي كه از طريق آزمون‌هاي لازم يا از طرق مناسب ديگري بي‌برق تشخيص داده نشوند برق‌دار تلقي خواهند شد.

ماده 6: قبل از انجام هر نوع كاري بر روي خطوط و تجهيزات يا در مجاورت آنها ولتاژ كار بايد مشخص شود.

فصل اول

فواصل مجاز

ماده 7: هيچ‌كس مجاز نخواهد بود بدون استفاده از ابزار عايق مناسب با قسمت‌هاي برق‌دار تماس حاصل نموده و يا از اندازه ذكر شده در جدول شماره 1 به قسمت‌هاي برق‌دار نزديك‌تر شود مگر در يكي از موارد زير:

الف ـ افراد نسبت به قسمت‌هاي برق‌دار عايق شده و يا در برابر آنها محافظت شده باشند.

تبصره : دستكش يا دستكش آستين‌دار يا وسايل حفاظتي ديگر كه مناسب ولتاژ مورد نظر باشد به‌عنوان وسيله عايق كردن مورد قبول مي‌باشد.

ب ـ قسمت برق‌دار نسبت به افراد يا هر نوع جسم هادي ديگري كه ولتاژ آن با ولتاژ قسمت برق‌دار مورد بحث فرق دارد عايق و يا محافظت شده باشد.

ج ـ افراد نظير مواقعي كه براي كار كردن با دست لخت آماده شده‌اند نسبت به ديگر اجسام هادي عايق شده يا از آنها جدا بوده يا نسبت به آنها حفاظت شده باشند.

ماده 8: حداقل فواصل مجاز كار يا حداقل فواصل مجاز كار با پرش Hot Stick كه در جدول شماره 1 ذكر شده است بايد دقيقاً رعايت شود. حداقل فاصله كار با پرش عايق فاصله ايست كه افراد در موقع در دست داشتن پرش و يا لوازم عايق مشابه و انجام كاري روي خط يا تجهيزات برق‌دار با آن پيدا مي‌كنند.

ماده 9: از ابزار تكيه گاه و نگهدار هادي‌ها مانند پرش‌هاي گيره‌ايLink Stick و كشش Strain Carrier و تكيه‌گاه مقره‌هاي كششي Insulator Cradle به شرطي مي‌توان استفاده نمود كه فاصله مجاز، حداقل به اندازه طول زنجير مقره‌ يا طول‌هاي داده شده در جدول شماره 1 براي ولتاژهاي كار مربوطه باشد.

جدول شماره 1

حداقل فواصل مجاز براي جريان متناوب

اقدامات اضطراري و كمك‌هاي اوليه

ماده 10: كارفرما بايد آموزش لازم در زمينه‌هاي زير را براي كاركنان خود فراهم نموده و يا اطمينان حاصل نمايد كه افراد نسبت به‌اين مسائل اطلاع و تخصص كافي داشته باشند:

الف ـ روش‌هاي مربوط به موارد اضطراري

ب ـ اصول كمك‌هاي اوليه و نجات شخص برق گرفته

كار شبانه

ماده 11: موقع كار در شب بايد چراغ‌هاي پروژكتوري يا چراغ‌هاي قابل حمل برحسب مورد براي انجام كار آماده و در اختيار كاركنان گذارده شود.

كار در نزديكي يا برفراز آب

ماده 12: در مواقع كار برفراز يا در نزديكي آب و در مواقعي كه خطر غرق شدن وجود دارد بايد اقدامات حفاظتي براي جلوگيري از غرق شدن به‌عمل آيد.

مايعات دستگاه‌هاي هيدروليك

ماده 13: كليه مايعات مورد استفاده در قسمت‌هاي عايق كاميون‌هاي بالابر يا لوازم هيدروليك كه در حوالي يا بر روي خطوط يا تجهيزات برق‌دار مورد استفاده قرار مي‌گيرند بايد از نوع عايق باشد.

فصل دوم

ابزار و لوازم ايمني

وسايل ايمني

ماده 14: وسايل ايمني لاستيكي بايد با استاندارد مطابقت داشته و نكات زير در مورد آنها رعايت شود:

الف ـ وسايل ايمني لاستيكي بايد قبل و بعد از استفاده، مورد بازرسي قرار گيرد.

ب ـ دستكش‌هاي لاستيكي بايد براي حصول اطمينان از سالم بودن آنها قبل و بعد از استفاده، با هواي فشرده مورد آزمون قرار گيرند.

ج ـ تجهيزات ايمني غير لاستيكي بايد از نظر الكتريكي و مكانيكي معادل تجهيزات مشابه لاستيكي يا بهتر از آن باشد.

ماده 15: كلاه حفاظتي بايد با استاندارد مطابقت داشته و در موقع كار در كارگاه‌هايي كه خطر سقوط اجسام، برق‌گرفتگي يا سوختگي وجود دارد توسط كارگران مورد استفاده قرار گيرد.

لوازم انفرادي بالا رفتن

ماده 16: هنگام كار در بالاي تيرها، برج‌ها و ديگر تأسيسات بايد از كمربندهاي مجهز به طناب و تسمه حفاظتي استفاده شود مگر اينكه استفاده از كمربند توليد خطر بيشتري از نظر ايمني افراد در برابر سقوط اجسام، برق گرفتگي يا سوختگي نمايد.

ماده 17: كمربندها و طناب‌هاي حفاظتي بايد با استاندارد مطابقت داشته باشد. از كمربند مي‌توان به‌عنوان نگهدارنده ابزار كار علاوه بر مورد استفاده اصلي آن كه تأمين حفاظت كارگر مي‌باشد نيز استفاده نمود. كمربندها بايد فاقد هر نوع حلقه و قلاب فلزي اضافي جز آنچه در استاندارد ذكر شده است باشد.

ماده 18: قبل و بعد از استفاده از كمربندها و طناب‌هاي ايمني بايد براي حصول اطمينان از بي‌عيب بودن، آنها را مورد بازديد قرار داد. به طناب‌هاي ايمني نبايد نيروي ضربه‌اي وارد ساخت و از آن بايد فقط براي عمليات نجات اضطراري مانند پايين آوردن افراد استفاده نمود. چنين طناب‌هايي بايد حداقل به قطر 12 ميليمتر بوده و از 3 تا 4 رشته كنف درجه يك معادل آن از نظر دوام و استقامت (1770 نيوتن يا 1200 كيلوگرم نيرو) تهيه شده باشد.

ماده 19: طناب‌هاي معيوب بايد تعويض شود

نردبان

ماده 20: نردبان‌هاي قابل حمل فلزي يا از جنس‌ هادي ديگر نبايد در مجاورت خطوط يا تجهيزات برق‌دار مورد استفاده قرار گيرد مگر در مورد كارهاي اختصاصي نظير كار در پست‌هاي فشار قوي كه در آنها نردبان‌هاي عايق ممكن است از نردبان‌هاي هادي خطر بيشتري را بوجود آورند. نردبان‌هاي هادي بايد به طور وضوح علامت‌گذاري شده و كليه احتياط‌هاي لازم در موقع استفاده اختصاصي از آنها به‌عمل آيد.

ماده 21: نردبان‌هاي قلاب‌دار و نظاير آن كه در بهره‌برداري از تأسيسات مورد استفاده قرار مي‌گيرد بايد به‌طرز مطمئني محكم شود تا از تغيير مكان تصادفي آن جلوگيري به‌عمل آيد.

ابزار كار روي خطوط برق‌دار

ماده 22: براي كار روي خطوط برق‌دار بايد فقط از پرش‌هايي كه داراي گواهي كارخانه سازنده براي ايستادگي در شرايط زير مي‌باشد استفاده شود:

الف ـ 100000 ولت براي هر 3/0 متر طول به‌مدت 5 دقيقه در مورد ابزار ساخته شده از پشم شيشه يا

ب ـ 75000 ولت براي 3/0 متر طول به‌مدت 3 دقيقه در مورد ابزار ساخته شده از چوب

تبصره : پرش‌هاي فاقد گواهي كارخانه سازنده كه مشخصات آن به‌موجب آزمون طبق پرش‌هاي بالا باشد نيز مي‌تواند مورد استفاده قرار گيرد.

ماده 23: كليه لوازم خطوط برق‌دار بايد روزانه قبل از استفاده مورد بازرسي  قرار گيرد. بلافاصله قبل از استفاده از ابزار بايد آن را با پارچه يا مواد مشابه تميز كرده و در صورت مشاهده هر نوع عيب آن را از كار خارج نمود.

مترها يا نوارهاي اندازه‌گيري

ماده 24: مترها يا نوارهاي اندازه‌گيري فلزي يا داراي الياف‌ هادي نبايد در موقع كار در روي خطوط برق‌دار يا در مجاورت آنها مورد استفاده قرار گيرد.

ابزارهاي دستي

ماده 25: كليه ابزارهاي هيدروليكي كه بر روي خطوط يا تجهيزات برق‌دار يا در حوالي آنها مورد استفاده قرار مي‌گيرد بايد مجهز به لوله‌هايي از جنس عايق بوده و تحمل فشار آن كافي براي كار عادي دستگاه باشد. مقررات مخصوص اين نوع دستگاه‌ها نيز بايد رعايت شود.

ماده 26: كليه ابزارهاي بادي كه بر روي خطوط و تجهيزات برق‌دار يا در اطراف آنها مورد استفاده قرار مي‌گيرد بايد:

الف ـ مجهز به لوله‌هايي از جنس عايق بوده و تحمل فشار آن كافي براي كار عادي دستگاه باشد.

ب ـ داراي دستگاه جمع‌آوري رطوبت برروي كمپرسور باشد.

فصل سوم

تجهيزات مكانيكي

كليات

ماده 27: قبل از استفاده از تجهيزات مكانيكي لازم است آنها را براي حصول اطمينان از كارآيي مورد بازرسي قرار داد.

ماده 28: در شروع هر نوبت كار براي اطمينان از اينكه تجهيزات در وضعي مناسب كار مي‌باشد لازم است كار ترمزها و سيستم‌هاي عملياتي مورد آزمون قرار گيرد.

ماده 29: هيچيك از كاركنان حق استفاده از تجهيزات موتوري خودرو را كه ديد عقب آن مسدود شده باشد نخواهد داشت مگر اينكه:

الف ـ خودرو داراي وسيله خبر سمعي براي حركت به‌طرف عقب بوده و صداي آن نسبت به صداي محيط اطراف قابل استماع باشد يا

ب ـ خودرو فقط با راهنمايي فرد ديگري به‌طرف عقب حركت نمايد.

ديرك بالابر

ماده 30: در موقع كار در حوالي خطوط يا تجهيزات برق‌دار، خودروهاي مجهز به ديرك بالابر بايد از نظر الكتريكي به زمين وصل شده يا در اطراف آن حصار و مانع به‌منظور جلوگيري از تماس افراد بوجود آيد (كه در اين‌ صورت برق‌دار تلقي شده) و يا به‌منظور كار مورد نظر از زمين عايق شود.

ماده 31: اگر فرد يا افرادي كه در سبد قرار دارند در وضعي باشند كه خط يا تجهيزات برق‌دار در دسترس آنها بوده و با وسايل عايقي محفوظ نشده باشد نبايد هيچ نوع مصالح يا تجهيزات ديگري بين تير يا برج يا تأسيسات مشابه و سبد ديرك رد و بدل شود.

ماده 32: ساير مقررات مربوط به ديرك‌هاي بالابر نيز بايد رعايت شود.

خودروهاي ديرك‌دار، جراثقال و تجهيزات بالابر ديگر

ماده 33: به‌جز لوازم و ابزارهاي مخصوص كار روي خطوط و تجهيزات برق‌دار ساير لوازم و ابزارها نبايد از مقادير داده شده در جدول شماره 1 فصل اول اين  مقررات به قسمت‌هاي برق‌دار نزديكتر شود، مگر در موارد زير:

الف ـ حصار عايقي بين قسمت برق‌دار و تجهيزات مكانيكی نصب شده باشد.

ب ـ تجهيزات مكانيكي زمين شده باشد.

ج ـ تجهيزات مكانيكي عايق شده باشد.

د ـ تجهيزات مكانيكي برق‌دار تلقي گردد كه در آن صورت نكات ايمني مربوطه لازم الاجرا خواهد بود.

ماده 34: ساير مقررات مربوط به خودروهاي ديرك‌دار ـ جراثقالها و تجهيزات بالابر ديگر نيز رعايت شود.

فصل چهارم

برقراري اتصال زمين، تجهيزات و خطوط براي حفاظت افراد

نصب اتصال زمين

ماده 35: در موقع برقراري اتصال زمين (در مورد كار روي خطوط برق‌دار و بي‌برق) انتهاي مربوط به زمين بايد اول وصل شده و سپس انتهاي ديگر با استفاده از وسايل عايقي يا ساير وسايل مناسب وصل و يا قطع گردد.

ماده 36: در موقع برچيدن اتصال زمين بايد اول وسيله اتصال زمين با استفاده از وسايل كار عايقي و ساير وسايل مناسب از خطوط يا تجهيزات باز شود.

الكترود زمين

ماده 37: به‌منظور رفع خطر از كاركنان و حصول اطمينان از سرعت عمل وسايل حفاظتي بايد در موقع استفاده از الكترودهاي زمين مقاومت زمين آنها بحد كافي پايين باشد.

اتصال زمين از طريق برج

ماده 38: اتصال زمين از طريق برج‌ها بايد با استفاده از بست بخصوص برج كه قادر به هدايت جريان‌هاي اتصالي پيش‌بيني شده باشد عملي گردد.

هادي اتصال زمين

ماده 39: يك هادي اتصال زمين كه به زمين برج يا الكترود زمين دفن شده يا كوبيده شده وصل مي‌گردد بايد قادر به هدايت جريان‌هاي اتصالي پيش‌بيني شده بوده و حداقل قابليت هدايت آن معادل يك هادي از جنس مس به مقطع 35 ميلي‌متر مربع باشد.

فصل پنجم

خطوط هوايي

كليات

ماده 40: قبل از اقدام به صعود از تيرها ـ نردبان‌ها ـ داربست‌ها و ساير تأسيسات مرتفع مشابه بايد بررسي لازم از نظر تعيين مقاومت آنها در برابر نيروهاي اضافي يا اهرمي كه بر آنها وارد خواهد شد به‌عمل آيد.

ماده 41: در موارديكه ممكن است صعود از تيرها يا تأسيسات مشابه ايمن نباشد قبل از اقدام به‌عمل بايد آنها را به‌وسيله مهار كردن، حائل كردن يا روش‌هاي قابل قبول ديگري ايمن نمود.

ماده 42: قبل از نصب يا برچيدن هادي يا كابل، نيرويي كه بعداً بر تيرها يا تأسيسات مشابه وارد خواهد شد بايد مورد توجه قرار گرفته و اقدام لازم جهت جلوگيري از انهدام اجزاء يا اشياء حامل نيرو به‌عمل آيد.

الف ـ در موقع كاشتن ـ حمل يا كندن تيرها از زمين در نزديكي خطوط يا تجهيزات برق‌دار به‌كمك جرثقيل ـ ديرك، سه پايه يا ساير وسايل مكانيكي، بايد احتياط لازم براي جلوگيري از تماس اين وسايل با خطوط يا تجهيزات به‌عمل آيد مگر در موارديكه كار بر روي خطوط برق‌دار با دست لخت انجام شده و يا از حصارها يا ساير لوازم حفاظتي استفاده شود.

ب ـ تجهيزات و ماشين‌آلات بكار رفته در جوار خطوط يا تجهيزات برق‌دار بايد با مفاد فصل سوم مطابقت داشته باشد.

ج ـ جز در موارديكه از تجهيزات حفاظتي متناسب با ولتاژ مورد عمل استفاده شود، كاركناني كه روي زمين قرار دارند بايد از تماس با ماشين‌آلات و تجهيزاتي كه در نزديكي خطوط يا تجهيزات برق‌دار قرار دارند خودداري نمايند.

د ـ تجهيزات بالابر بايد بنحو مطمئن و مؤثري به زمين وصل شود در غير اين‌ صورت اين تجهيزات برق‌دار تلقي شده و بايد در موقع استفاده از آنها در نزديكي خطوط يا تجهيزات برق‌دار در اطراف آن حصارها موانعي بوجود آورد.

ماده 43: طناب‌هايي كه در نزديكي خطوط برق‌دار مورد استفاده قرار مي‌گيرند بايد از جنس غير هادي باشند.

ماده 44: در موقع سوار كردن برج‌ها به‌كمك تجهيزات بالابر در نزديكي خطوط انتقال برق‌دار، در صورتيكه ممكن باشد بايد خطوط را بي برق نمود چنانچه انجام اينكار عملي نباشد بايد مواظبت شديدي در حفظ حداقل فواصل مجاز لازم طبق جدول شماره 1 فصل اول به‌عمل آيد.

ماده 45: هنگام وزيدن بادهاي شديد يا تأثير ساير عوامل طبيعي غير عادي كه سبب ايجاد خطرات بيشتري مي‌شود بايد عمليات را جز در موارد تعميرات اضطراري متوقف نمود.

ماده 46: جهت حصول اطمينان نسبت به رعايت فواصل مجاز در موقع حركت دادن تجهيزات در زير يا نزديكي خطوط برق‌دار لازم است يك فرد مسئول تعيين شود.

كار بر روي خطوط برق‌دار با دست لخت (LIVE – LINEBRE – HANDWORK ).

ماده 47: علاوه بر رعايت دستورالعمل‌هايي كه در فصول ديگر اين آيين‌نامه ذكر شده است بايد هنگام كار با دست لخت بر روي خطوط برق‌دار مواد 48 لغايت 68 نيز رعايت شود.

ماده 48: كليه كاركنان قبل از اينكه به آنها اجازه كار بر روي خطوط برق‌دار با روش دست لخت داده شود، بايد در زمينه كار با دست لخت و رعايت مقررات ايمني مربوطه تعليم ديده و تمرين كرده باشند.

ماده 49: قبل از استفاده از روش كار با دست لخت بر روي خطوط يا اجزاء برق‌دار فشار قوي بايد مراتب زير مورد بررسي قرار گيرد:

الف ـ ولتاژ كار مداري كه بايد عمليات بر روي آن انجام شود.

ب ـ فواصل آزاد مجاز خطوط و ديگر قسمت‌هاي برق‌دار كه كار بر روي آن انجام خواهد شد از زمين.

ج ـ حدود ولتاژ مجاز كار تأسيسات بالابر.

ماده 50: فقط از تجهيزاتي كه به‌منظور كار با دست لخت بر روي خطوط برق‌دار طرح، ساخته و آزمايش شده باشد بايد استفاده شود.

ماده 51: كليه عمليات بايد به‌وسيله فردي كه به‌منظور كار با دست لخت تعليم ديده و براي انجام اين كار مهارت لازم را كسب كرده باشد حضوراً نظارت گردد.

ماده 52: وسايل خودكار وصل مجدد كليدهاي قطع مدارها را در مواردي‌كه عملي باشد بايد قبل از شروع كار بر روي خطوط يا تجهيزات برق‌دار از كار انداخت.

ماده 53: چنانچه احتمال وقوع رعد و برق در محل كار وجود داشته باشد عمليات مربوطه بايد متوقف شود.

ماده 54: در سبد وسيله بالابر براي اتصال قسمت عايق شده به خط يا تجهيزات برق‌دار بايد پوسته‌اي از جنس هادي با وسيله‌ هادي مناسب ديگري تعبيه گردد.

الف ـ كاركنان بايد با استفاده از كفش‌هايي از جنس هادي يا بست‌هاي ساق پا يا طريقه مناسب ديگري به پوسته سبد وصل گردند.

ب ـ در موارد لزوم با توجه به ولتاژ كار بايد از پرده الكترواستاتيك مناسب يا لباس‌ هادي استفاده شود.

ماده 55: قبل از اينكه كاركنان با قسمت برق‌داري كه بر روي آن كار خواهد شد تماس حاصل نمايند پوسته‌هاي سبد بايد به طور مطمئني به قسمت برق‌دار متصل شده و تا خاتمه كار بر روي آن قسمت، باقي بماند.

ماده 56: فقط از ابزار و تجهيزاتي كه به‌منظور كار با دست لخت بر روي خطوط برق‌دار پيش‌بيني شده بايد استفاده گردد و اين ابزار و تجهيزات بايد به‌صورتي تميز و خشك نگهداري شود.

ماده 57: قبل از بلند‌كردن ديرك وسيله بالابر، پايه‌هاي حايل خودروي مربوطه بايد به‌منظور حفظ تعادل و تحكيم آن تنظيم شده و بدنه خودرو به نحو مطمئن و مؤثري به زمين وصل شود در صورتيكه برقراري اتصال زمين عملي نشود بايد در اطراف خودرو موانع حفاظتي احداث شود و خودرو جزء تجهيزات برق‌دار تلقي گردد.

ماده 58: قبل از قرار دادن ديرك بالابر در وضع كار بايد كليه كنترل‌ها (چه در خودرو و چه در سبد) مورد بازديد و آزمون قرار گيرند تا بي‌نقص بودن آنها محرز شده و اطمينان حاصل شود كه آماده به كار مي‌باشند.

ماده 59: هر روز قبل از شروع كار يا هر بار در طول روز كه قرار است بر روي ولتاژ بالاتري كار شود يا تغيير شرايط كار انجام آزمون اضافي را لازم سازد بايد آزمون تعيين جريان نشت ديرك به‌عمل آيد. سبدهاي هوايي كه براي كار با دست لخت بر روي خطوط برق‌دار مورد استفاده قرار مي‌گيرند بايد تحت آزمون جريان نشت قرار گيرند. آزمون به‌اين ترتيب اجرا مي‌شود كه سبد را به‌مدت حداقل 3 دقيقه در تماس با منبعي كه ولتاژ آن مساوي ولتاژي است كه بر روي آن كار خواهد شد قرار مي‌دهند. جريان نشت نبايد از 1 ميكروآمپر به ازاء هر كيلو وات (ولتاژ اسمي فاز به فاز) تجاوز نمايد. در صورت مشاهده هر نوع ايرادي در كار تجهيزات، عمليات مربوطه بايد فوراً متوقف گردد.

ماده 60: كليه وسايل بالابري كه در عمليات مربوط به كار با دست لخت بر روي خطوط يا تجهيزات برق‌دار مورد استفاده قرار مي‌گيرند، بايد داراي فرمان‌هاي مضاعف (در پايين و بالا) طبق مقررات بندهاي الف و ب اين ماده باشد.

الف ـ دسترسي به فرمان‌هاي بالايي بايد براي كاركنان واقع در سبد به‌سادگي عملي باشد اگر از دستگاه بالابري كه مجهز به دو سبد است استفاده شود فرمان‌ها بايد به ‌سادگي از هر دو سبد قابل دسترسي باشند.

ب ـ فرمان‌هاي پايين بايد در نزديكي ته ديرك قرار گرفته و از نظر صدور فرمان نسبت به فرمان‌هاي بالايي اولويت داشته باشند. به‌طوريكه بتوان در هر موقع حتي وقتي‌كه فرمان‌هاي بالا در حال عمل كردن مي‌باشند از پايين دستورات آنها را لغو و به‌دلخواه عمل نمود.

ماده 61: استفاده از فرمان‌هاي پايين ديرك جز در موقعي‌كه فرد واقع در سبد اجازه اين كار را داده باشد يا در مواقع اضطراري ممنوع مي‌باشد.

ماده 62: حداقل فواصل مجاز هوايي براي كار روي خطوط و تجهيزات برق‌دار با دست لخت بايد با جدول شماره 2 مطابقت نمايد. حداقل فواصل فوق‌الذكر بايد بين وسيله هوايي (سبد) و وسايل زمين شده و همچنين بين وسيله هوايي و خطوط و تجهيزاتي كه ولتاژ آنها با ولتاژ وصل شده به سبد فوق فرق دارد حفظ شود مگر آنكه اجسام زمين شده يا خطوط و تجهيزاتي كه در فوق ذكر شده است با حفاظت‌هاي عايق پوشيده شده باشد. حداقل فواصل مجاز هوايي مورد نظر را بايد در موقع نزديك شدن، دور شدن و در موقع وصل بودن سبد به خط برق‌دار نيز مراعات نمود.

جدول شماره 2

حداقل فواصل هوايي مجاز كار روي خطوط برق‌دار با دست لخت براي جريان متناوب

ماده 63: در موقع نزديك شدن به يك مدار برق‌دار يا دور شدن از آن يا انجام اتصال بين سبد و مدار، فواصل داده شده در جدول شماره 2 بايد بين كليه قسمت‌هاي عايق شده ديرك بالابر و هر نوع قسمت‌هاي زمين شده ديگر (شامل قسمت زيرين ديرك و خودرو) رعايت شود.

ماده 64: در موقع استقرار سبد ديرك بالابر در نزديكي يك مقره ميخي برق‌دار يا يك زنجيره از مقره‌هاي بشقابي برق‌دار حداقل فاصله بين كليه قسمت‌هاي سبد و انتهاي زمين شده مقره يا زنجيره بايد بر طبق جدول شماره 2 رعايت شود.

ماده 65: استفاده از هر نوع وسيله‌اي (مانند طناب و غيره) براي بالا كشيدن لوازم از زمين به سبد يا ديرك ممنوع مي‌باشد.

ماده 66: در سبد وسيله بالابر جز سيم‌هاي اتصال (جامپر) يا مفتول‌هاي تسليح يا ابزار كار نبايد هيچ شي‌ء ديگري از جنس‌ هادي كه طول آن بيش از 92/0 متر است وجود داشته باشد.

ماده 67: طناب‌هايي از جنس غير هادي را مي‌توان بين خط و زمين به‌شرطي كه به كمك سبد نگهداري نشوند، مورد استفاده قرار داد.

ماده 68: سبد و قسمت بالايي ديرك عايق نبايد به منظور بلند كردن يا نگهداشتن بار، تحت نيروهايي بيش از نيروي توصيه شده به‌وسيله سازنده قرار گيرد.

الف ـ جدول حداقل فواصل هوايي مجاز كار بر روي خطوط برق‌دار با دست لخت (جدول شماره 2) بايد بر روي صفحه‌اي از ماده غير هادي و بادوام چاپ و در داخل سبد يا حوالي آن به نحوي كه به‌وسيله اپراتور ديرك قابل ديدن باشد نصب گردد.

ب ـ توصيه مي‌شود براي كنترل حداقل فواصل هوايي مجاز كار بر روي خطوط برق‌دار از ميله‌هاي اندازه‌گيري از جنس عايق استفاده شود.

اين آيين‌نامه مشتمل بر 68 ماده و 2 تبصره به استناد ماده 47 قانون كار تدوين و در چهار صد و پنجاه و يكمين جلسه شوراي عالي حفاظت فني مورخ سه شنبه 6/12/1353 به تصويب نهايي رسيده و قابل اجرا است.